Kościół na wzór Chrystusa V Synod Diecezji Tarnowskiej

Poniżej kilka założeń Synodu ,które dają nadzieje na odnowę i wzrost wiary w naszych wspólnotach parafialnych

 

Propozycje tematów synodalnych zgłoszone przez Zespoły Komisji Przygotowawczej

 

W ramach prac Komisji Przygotowawczej, poproszono, aby Zespoły zajmujące się poszczególnymi obszarami życia diecezji spróbowały zidentyfikować własne zagadnienia, które mogą stać się podstawą do dyskusji i prac synodalnych. Zostały one nadesłane już w czerwcu 2017 r. do Sekretariatu Komisji Przygotowawczej. Mogą one stać się inspiracją dla duszpasterzy do tego, aby zgłaszać własne propozycje, które nie zostały tutaj ujęte lub wyrazić swoją opinię na któreś z zaproponowanych zagadnień.

    1. Zespół Katechetyczny

  1. Odpowiednia formacja rodziców (w trakcie przygotowania do poszczególnych sakramentów ich dzieci oraz już po ich przy- jęciu).

  2. Katecheza w grupach parafialnych dla uczniów już po przyję- ciu sakramentu bierzmowania (tak, aby zaangażować dzieci i młodzież w życie parafii).

  3. Wprowadzenie programu „Młodzi na progu” we wszystkich parafiach diecezji, sprawa indeksów i ewentualnej „kontro- li” obecności młodzieży na obowiązkowych dla nich spotka- niach.

    1. Zespół ds. Rodziny

  1. Opracowanie nowego modelu przygotowania do małżeństwa w parafiach.

  2. Zmiana sposobu wyboru i zadań dekanalnego duszpasterza rodzin.

  3. Wypracowanie wspólnego (z innymi duszpasterstwami) sche- matu katechezy rodzinnej w kontekście sakramentalnym.

  4. Rozbudowanie sieci i zakresu działania poradni rodzinnych.Zmodernizowanie poradni specjalistycznych ARKA.

  5. Wypracowanie narzędzia do rozwoju duszpasterstwa rodzin w parafiach.

  6. Przemyślenie i zaproponowanie nowych form rekolekcji dla rodzin z dziećmi.

  7. Wypracowanie modelu duszpasterstwa związków niesakra- mentalnych.

  8. Zaproponowanie różnorodnych form towarzyszenia narze- czonym, małżeństwom i związkom niesakramentalnym.

  9. Zauważenie osób samotnie wychowujących dzieci.

    1. Zespół ds. Ewangelizacji

      1. Pastoralne i misyjne nawrócenie wszystkich grup / wspólnot parafialnych:

        • Współodpowiedzialność i zaangażowanie świeckich w życie Kościoła (odpowiedzialność za płaszczyznę ma- terialną i duszpasterską)

        • Powoływanie i formowanie liderów, animatorów i ewan- gelizatorów świeckich

        • Powoływanie i formowanie zespołu szkolących ewange- lizatorów w parafiach

        • Parafia jako wspólnota wspólnot (wspólnoty tradycyjne i nowe)

        • Misyjne parafie partnerskie

        • Duszpasterstwo specjalistyczne i specjalne (dzieci, mło- dzież, małżeństwa, rodziny, single, małżeństwa niesa- kramentalne itp.).

      2. Status kapłana posługującego wspólnotom, profesora, kuria- listy, katechety, emeryta, chorego, niepełnosprawnego, uza- leżnionego itp.

      3. Adekwatność posługi do charyzmatów: rozeznawanie talen- tów i charyzmatów pośród duchownych i świeckich, „polity- ka” personalna w parafii, kadencyjność urzędów).

      4. Katecheza dla dorosłych (np. rodzice dzieci komunijnych, bierzmowanych).

      5. Wykorzystanie narzędzi socjologicznych (statystyki, tenden- cje, wskaźniki) do opisania rzeczywistości w diecezji.

      6. Formułowanie programów formacyjnych, duszpasterskich, ewangelizacyjnych (odkrycie już istniejących, próba tworze- nia nowych).

      7. Wizja parafii:

        • relacje: proboszcz, rada parafialna, liderzy, pracownicy kościelni, pracownicy w duszpasterstwie, wspólnoty;

        • sprawy ekonomiczne: rada ekonomiczna, wynagrodze- nie pracowników parafialnych, wolontariat);

        • wizja parafii dziś i jutro: rewizja granic, parafie współ- pracujące, łączenie parafii.

      8. Diakonat stały.

    1. Zespół ds. Mediów

      1. Media w duszpasterstwie – duszpasterstwo mediów:

        • media jako integralna część duszpasterstwa parafialnego

        • troska o edukację i formację medialną dzieci i młodzieży

        • troska o kompetencje duchownych w kontakcie z mediami

        • duszpasterstwo i formacja ludzi mediów i dziennikarzy w parafiach i dekanatach

        • współpraca parafii, grup, stowarzyszeń i ruchów z me- diami diecezjalnymi

        • troska o jakość transmisji wydarzeń religijnych przez media.

      2. Stan i jakość medialnego zaangażowania diecezji:

        • ankieta na temat wykorzystania mediów w duszpaster- stwie i informacji o życiu Kościoła

        • ankieta na temat stanu i jakości portali i stron parafial- nych

        • ankieta na temat stanu i jakości gazetek parafialnych

        • ankieta na temat transmisji wydarzeń religijnych i para- fialnych przez Internet

        • badanie jakości komunikowania instytucjonalnego i bez- pieczeństwa przekazywania danych w diecezji

        • badanie recepcji mediów diecezjalnych w parafiach.

      3. Nowe media w dziele ewangelizacji:

        • wykorzystanie nowych mediów w ewangelizacji: infor- macja i formacja

        • media społecznościowe (social media) jako narzędzie preewangelizacyjne

        • duszpasterstwo w sieci społecznościowej i ewangeliza- cja „cyfrowego kontynentu”

        • włączenie i wykorzystanie kompetencji medialnych mło- dzieży dla celów ewangelizacji w sieci

        • nowe media jako szybkie narzędzie informacyjne i inte- gracyjne we wspólnotach Kościoła

        • ochrona dzieci i młodzieży przed zagrożeniami sieci.

      4. Media jako narzędzie informacyjne oraz promocyjno-wize- runkowe Kościoła:

        • troska o informacje z życia Kościoła diecezjalnego w me- diach świeckich

        • troska o promocję wydarzeń religijnych: parafialnych i diecezjalnych poprzez media

        • troska o pozytywny wizerunek Kościoła w mediach świeckich: public relations Kościoła

        • koordynacja współpracy promocyjno-ewangelizacyjnej w skali diecezji

        • troska o przekaz Ewangelii w języku i formie mediów

        • promocja muzyki religijnej w mediach.

      5. Media diecezjalne – stan i perspektywy rozwoju:

        • analiza stanu i jakości mediów diecezjalnych: radio, „Gość Niedzielny”, wydawnictwa, strona internetowa

        • analiza stanu i jakości mediów diecezjalnych w sieci

        • koordynacja współpracy i wymiany informacji mediów diecezjalnych

        • rozwój portalu diecezjalnego jako agregatora treści i centrum dostępu do stron i portali instytucji, struktur i organizacji Kościoła diecezjalnego

        • rozwój diecezjalnych mediów społecznościowych

        • powstanie i rozwój diecezjalnej agencji informacyjnej

        • stworzenie wewnętrznej sieci wymiany informacji w in- stytucjach diecezjalnych na zasadzie bazy danych, z któ- rych korzystają wszystkie instytucje: kalendarium wy- darzeń i wymiana informacji

        • tworzenie bazy danych o mediach parafialnych i me- diach organizacji o statusie diecezjalnym: tytuły, profile, portale itd.

        • optymalizacja efektywności i bezpieczeństwa komuni- kacji elektronicznej w skali diecezji.

    1. Zespół ds. Młodzieży

  1. Jasna strategia dla duszpasterstwa młodzieży:

    • zaangażowanie jak największej ilości młodych ludzi w tworzenie i prowadzenie duszpasterstwa młodzieży

– animatorzy, młodzieżowa rada duszpasterska;

    • przemyślana i biorąca pod uwagę potrzeby i specyfikę duszpasterstwa młodzieży polityka personalna duszpa- sterzy (młodzieży);

    • permanentna formacja duchowo-intelektualna duszpa- sterzy młodzieży – zmiana podejścia księży do młodych;

    • finansowanie duszpasterstwa młodzieży.

  2. Ewangelizacyjne otwarcie na młodzież, która jest poza od- działywaniem Kościoła.

  3. Jasny, spójny, wieloletni program duszpasterstwa młodzieży.

  4. Program przygotowania do bierzmowania.

  5. Współpraca międzywydziałowa – planowanie – kalendarz.

    1. Zespół Prawny

      1. Struktury diecezji (parafie, dekanaty, sanktuaria, rejony duszpasterskie, kapituły).

      2. Wyróżnienia i kary wśród duchowieństwa.

      3. Procedury w sprawie nadużyć osób duchownych.

      4. Odpowiedzialność proboszcza za finansowy wymiar życia parafii (składki, testamenty, rozliczenia).

      5. Sądy diecezjalne i relacje z sądami cywilnymi.

    1. Zespół Duszpasterstwa parafialnego

      1. Współodpowiedzialność za Kościół – duchowni i świeccy:

        • rola świeckich w kształtowaniu współczesnego wizerun- ku Kościoła w myśl słów bł. Pawła VI „Kochajcie Kościół”.

      2. Liturgia w kościele:

        • wobec ewidentnego kryzysu grup ministranckich i lek- torskich większe otwarcie na dziewczęta i dorosłych w tej materii;

        • wysokie wymagania wobec służby ołtarza – chłopcy stojący przy ołtarzu to powinna być elita.

      3. Szeroko pojęta homiletyka:

        • więcej prostej katechizacji,

        • więcej tłumaczenia Pisma Świętego,

        • więcej odniesień do świętych i błogosławionych,

        • mniej niezrozumiałej teologii i języka z Listów KEP.

      4. Formacja homiletyczna w seminarium:

        • więcej ćwiczeń – rozeznać już w seminarium, jakie ktoś ma predyspozycje – np. szósty rok seminarium czynnie uczy się głosić kazania i pracować z młodymi. Wyłania się tym sposobem dobrych mówców, a słabszym daje się okazję do czerpania dobrych wzorców. Nie każdy musi być kaznodzieją;

        • mniej ciężkiej teologii a więcej życiowych przykładów w wypowiedziach kaznodziejskich;

        • dostosowanie języka mówcy do wymogów współczes- ności, aczkolwiek nie wolno dopuścić do kolokwializacji języka kazań.

      5. Młodzież:

        • powinna się odbyć poważna debata o katechizacji, która jest znakomitą okazją do dyskusji z młodymi, a często jest realizacją kolejnych jednostek z katechizmu.

      6. Bierzmowanie:

        • czy na pewno na tym etapie, czy na pewno każdy, czy znajomość małego katechizmu ma być przepustką, pod- pisywanie dzienniczków?

        • pozostawienie tego sakramentu przy parafii macierzy- stej – nie jest z korzyścią dla młodzieży. Technicznie jest też trudnością dla księdza odpowiedzialnego w parafii za grupy bierzmowanych. To jest dla niego anonimowy i niepokorny tłum, a spotkania są frustrujące dla prowa- dzącego.

      7. Kościół – szkoła:

        • kwestia przygotowania pedagogicznego księży. Być na- uczycielem wychowawcą – położenie nacisku na tę kwe- stię już w ostatnim roku pobytu w seminarium jest istot- ną sprawą.

      8. Katecheci:

        • potrzeba właściwych ludzi trafiających do środowisk szkolnych – chodzi o księży katechetów (kładąc nacisk na potrzebę, by to właśnie księża i siostry zakonne pra- cowali z młodzieżą. z obserwacji wynika, że tylko mały procent katechetów świeckich zdobywa autorytet wśród młodzieży.

      9. Ścisła współpraca między parafią a szkołą:

        • istnieje ona jedynie w założeniach ogólnych w praktyce nawet przy dobrej woli dyrekcji szkoły, nie zawsze jest

chęć księży proboszczów docenienia wagi pracy kateche- ty/ wikariusza danej parafii z młodymi ludźmi w szkole.

      1. Zmiany kapłańskie:

        • ustalone według jakiegoś stałego schematu dawałyby komfort zarówno księżom jak i dyrektorom szkół. Ruch służbowy w szkole odbywa się do końca maja. Zmia- ny wikariuszowskie mają miejsce pod koniec czerwca. Można ustalić tutaj jakiś kompromis między wymogami oświaty a decyzjami kurii.

      2. Potencjał ludzki:

        • potrzeba w kurii zespołu ludzi, którzy właściwie roze- znają predyspozycje księży przy obsadzaniu stanowisk i funkcji w parafiach. Nawet stworzenie fizycznie bazy nazwisk kapłanów dobrze pracujących z określoną gru- pą środowiskową. Bo czasem widać przypadkowość wy- znaczonych zadań.

      3. Predyspozycja kapłanów do pracy duszpasterskiej:

        • potrzeba wnikliwej obserwacji predyspozycji kapłanów idących na pierwszy front działań duszpasterskich. Po kilku latach pracy wiadomym powinno być dla zwierzch- ników, który ksiądz męczy się pracą w szkole, a który świetnie się odnajduje w środowisku młodzieży szkół średnich lub np. wśród małych dzieci;

        • warto także rozmawiać, gdzie widzą siebie sami zainte- resowani. Uniknie się tym sposobem frustracji, czasem nawet aktów agresji, gdy katecheta nie radzi sobie z dy- scypliną w grupie młodzieży czy dzieci;

        • potrzeba więc lepszego rozeznania ze strony kurii i pro- boszcza.

      4. Ożywienie parafii, na której pracuje jeden kapłan:

        • to także pomoc (także kaznodziejska) świadczona przez kapłanów niezwiązanych z duszpasterstwem: pracow- ników naukowych czy pracowników Kurii.

      5. Duszpasterstwo grup: koniecznie młodzież, nauczyciele (pra- ca z młodzieżą).

      6. Tworzenie nowych ofert duszpasterstwa:

        • według potrzeb, ale oferta powinna wyjść od kapłanów rozmawiających z parafianami;

        • np.: duszpasterstwo małżeństw, duszpasterstwo ko- biet, których mężowie pracują na stałe za granicą, dusz- pasterstwa specjalne, np. zupełnie niezauważalne jest w diecezji duszpasterstwo osób niewidomych;

        • kolejna oferta duszpasterstwa dorosłych – sposób na zorganizowanie ludziom czasu wolnego i ich kreatywnej obecności przy parafii.

      7. Współpraca z radą parafialną, która nie może być tylko grup- ką przytakujących, lecz żywym organem doradczym, z które- go głosem proboszcz się liczy.

      8. Uaktywnianie ludzi świeckich związanych z kościołem, któ- rzy mogą pomóc w unowocześnieniu funkcjonowania Kościo- ła, np. (strony internetowe).

      9. Transparentność finansów parafii:

        • dla wielu parafian chodzących do kościoła, ale też chęt- nie krytykujących poczynania duszpasterzy, jest to czę- sto kluczowa sprawa.

      10. Sakrament pokuty:

        • powinien być zdecydowanie dostępniejszy, bo są parafie, gdzie bywa z tym różnie;

        • od lat w tych samych porach – godziny dopołudniowe i wczesnopołudniowe spowiedzi funkcjonują w para- fiach. Tymczasem rynek pracy na przestrzeni 30 lat bar- dzo się zmienił. Uwaga oddolna więc – Spowiedzi w go- dzinach popołudniowych i wieczornych. Księża siedzą do południa w pustawych kościołach, a wieczorem tłu- my ludzi kończących pracę o 17, podczas gdy spowiedź przewidziana jest tylko do 18. Mowa oczywiście o spo- wiedziach okresowych.

      11. Sakrament małżeństwa:

        • przygotowanie do niego powinno zmienić swoją formułę

– może jakieś obowiązkowe krótkie rekolekcje

        • znajomość modlitw, czy formułek, których czasem się młodych odpytuje, nie jest chyba tą właściwą formą.

      2. Kościół enklawą kultury i dziedzictwa:

        • troska o kulturę języka (większy nacisk na kwestie po- prawności językowej w seminarium), warsztaty języko- we;

        • biblioteki, archiwa;

        • dokształcanie, zwłaszcza księży proboszczów, w za- kresie ochrony dóbr kultury (architektura, malarstwo, spuścizna pisana).

        • kronika parafialna; strony internetowe, okolicznościowe czasopisma, foldery i gazetki parafialne (niekoniecznie muszą to robić księża).

    1. Zespół ds. Duchowieństwa i Osób Konsekrowanych

  1. Wspólnota kapłańska:

    • fundamentem wspólnota z Chrystusem

    • wspólnotowa Liturgia Godzin (również ze świeckimi)

    • wiele kapłanów mieszka samotnie (parafie pojedyncze),

    • problem indywidualizmu, izolacji, pośpiechu księży, ję- zyka

    • relacje proboszcz – emeryt

    • relacje biskup – kapłan (biskup bliżej księży)

    • relacje kapłan – świeccy (większe zaangażowanie świe- ckich, funkcjonowanie rad parafialnych)

    • relacje kapłan – osoby życia konsekrowanego

    • kultura bycia (savoir vivre)

    • formy pamięci o zmarłych kapłanach (msze św., uczest- nictwo w pogrzebach, pamięć o grobach)

  2. Sprawy bytowe księży:

    • jaki model wynagrodzenia (wspólnotowy czy inny?)

    • skromny, prosty styl życia kapłana (mieszkanie, środki transportu, wakacje)

    • dyspozycyjność kapłana

  3. Diakonat stały w diecezji:

    • nie czekać aż księży będzie mało, można wykorzystać nadzwyczajnych szafarzy komunii św.

  4. Formacja stała kapłanów:

    • czy i jak zmienić istniejącą formułę

    • spotkania formacyjne proboszczów

    • spotkania formacyjne księży emerytów

    • funkcja delegata biskupa do kontaktu z księżmi pracują- cymi za granicą

    • pomoc kapłanom którzy odeszli z kapłaństwa (finanso- wa, zdrowotna)

    • pomoc kapłanom z problemami wykorzystania seksual- nego nieletnich

    • pomoc księżom z problemami uzależnienia

    • sprawa tzw. „roku sabatycznego” (formy, miejsce, czas, nie tylko dla księży w kryzysie)

    • sposoby rekrutacji na studia licencjackie

    • kierownictwo duchowe (własne, sióstr zakonnych, wier- nych)

  5. Posłuszeństwo kapłańskie:

    • posłuszeństwo hierarchiczne (biskupowi, proboszczo- wi, przełożonemu)

    • poszanowanie norm liturgicznych

    • strój duchowny (podczas i poza liturgią)

    1. Zespół Liturgiczny

      1. Opracowanie jednolitych wskazań odnośnie celebracji sakra- mentu małżeństwa (co wolno a czego nie wolno w kwestii oprawy muzycznej, wystroju kościoła, wprowadzanie róż- nych udziwnień wyjętych z filmów).

      2. Przedyskutowanie sposobu stałej formacji szafarzy nadzwy- czajnych komunii św., także w perspektywie wprowadzenia ustanowionych lektorów, akolitów i diakonów stałych.

      3. Przepracowanie niektórych nabożeństw i przygotowanie no- wych ujednoliconych schematów.

      4. Przedyskutowanie rodzaju formacji dla LSO oraz struktur ogólnodiecezjalnych z uwzględnieniem większej roli ceremo- niarzy na szczeblu dekanalnym.

      5. Potrzeba przygotowania materiałów formacyjno-kateche- tycznych opartych na liturgii.

      6. Potrzeba przygotowania nowej agendy liturgicznej.

      7. Większa troska o jednolitą formę celebrowania liturgii w ca- łej diecezji.

      8. Pomoc zespołom młodzieżowym w ich trosce o oprawę mu- zyczną liturgii (przygotowanie pomocy muzycznych, wskazu- jących to co w ramach ich możliwości techniczno-instrumen- talnych mogą wykonywać).

    1. Zespół ds. Modlitwy za Synod

  1. Wdrożenie postanowień IV Synodu w życie diecezji.

  2. Duchowość:

    • coraz większa utrata przez wiernych poczucia Sacrum,

    • potrzeba budzenia wiary w obecność Pana Jezusa w Naj- świętszym Sakramencie

    • potrzeba obecności w kościele modlitwy uwielbienia

    • obecność ciszy w czasie Liturgii i modlitwy (np. Adoracji Najświętszego Sakramentu)

    • modlitwa wiernych świeckich.

  3. Duchowieństwo:

    • weryfikacja stosunku duchowieństwa do istniejących Ruchów eklezjalnych działających na terenie diecezji.

    • formacja kapłanów do posługi kierownictwa duchowego.

    • problem rutyny w celebrowaniu Liturgii przez duchow- nych

    • duchowość kapłana diecezjalnego

    • życie wspólnotowe kapłanów

    • modlitwa kapłana

    • materialne uposażenie kapłana – jednoznaczność życia kapłańskiego

    • formacja stała kapłanów (jak, gdzie i kiedy).

  4. Liturgia:

    • eliminacja nieprawidłowości w pełnieniu posług litur- gicznych zarówno przez duchownych jak i świeckich.

    • dostrzeżenie potrzeb wiernych w zakresie nauczania bi- blijno-liturgicznego (katecheza prze Mszą św.)

    • poprawność czytania głoszenia Słowa Bożego i głosze- nia homilii (dykcja, odpowiednie nagłośnienie)

    • obecność dziękczynienia po Komunii św. (dłuższy czas na modlitwę)

    • krótkie rozważanie słowa Bożego w dzień powszedni podczas wieczornych Mszy św.

    • obecność modlitwy do św. Michała Archanioła po Mszy św.

  5. Parafia:

    • korzystanie z dorobku Ruchów i Stowarzyszeń w zakre- sie pracy formacyjnej w parafiach

    • przebudowa stylu działania parafii na model wspólnoty wspólnot

    • miejsce stałego diakonatu w parafii i diecezji jako posłu- gi miłości i miłosierdzia

    • przemyślenie powtórnego połączenia LSO i Ruchu Świat- ło-Życie w jednym działaniu dla dobra parafii

    • duszpasterstwo osób samotnych (opuszczonych przez współmałżonka, żyjących w separacji, wdów, wdowców, bezżennych)

    • aktywizowanie mężczyzn w duszpasterstwie parafialnym

    • pełniejsze otwarcie się świeckich i duchownych na współpracę w duszpasterstwie.

    • środki służące duszpasterstwu

    • wspólna troska o Kościół lokalny: biskupi, kapłani, oso- by konsekrowane, wierni świeccy

    • misyjność kościoła lokalnego

    • jawność i transparentność funkcjonowania parafii i du- chowieństwa od strony materialnej.

  6. Sakramenty:

    • nowy sposób przygotowania młodzieży do sakramentu bierzmowania jako formacja we wspólnotach

    • wskazanie małżeństwa sakramentalnego jako wzoru i sposobu życia

    • pomoc małżeństwom w kryzysie, niesakramentalnym w znalezieniu się we wspólnocie Kościoła.

  7. Katecheza dorosłych.

    1. Zespół Teologiczny

      1. W świetle przeprowadzonej dyskusji proponujemy, nawiązu- jąc do eklezjologii II Soboru Watykańskiego, zwrócić zasadni- czą uwagę na trzy dziedziny życia kościelnego, którymi są:

        • liturgia,

        • formacja,

        • świadectwo.

Są to trzy „obszary” życia i doświadczenia Kościoła, na któ- rych manifestuje się jego natura i wyraża się jego misja zbaw- cza. Należy zastanowić się, w jaki sposób te dziedziny życia kościelnego powinny i mogą zostać uwzględnione w życiu Kościoła partykularnego. Na takie ukierunkowanie prac sy- nodalnych wskazuje wyraźnie zaproponowane hasło synodu:

„Kościół na wzór Chrystusa”.

      1. Mając na względzie spójność refleksji synodalnej i poszuki- wanych rozwiązań, można by schemat: „liturgia-formacja- świadectwo” odnieść do poszczególnych zagadnień szczegó- łowych. Właściwie każdy aspekt życia kościelnego posiada zawsze odniesienie do poszczególnych elementów tej triady.

Przede wszystkim zostałaby zachowana „zasada sakramen- talna” życia kościelnego, którą II Sobór Watykański wskazał jako zasadę kształtowania życia kościelnego w bezpośrednim odniesieniu do Jezusa Chrystusa.

Oprac. ks. Piotr Cebula